ترانزیت خارجی
ترانزیت خارجى عبارت از اين است که کالاى خارجى بهمنظور عبور از خاک ايران از يک نقطه مرزى کشور وارد و از نقطه مرزى ديگر خارج شود. كالای خارجی منظور كالایی نیست كه حتما ساخت خارج باشد ، بلكه در اینجا ملكیت كالا به اشخاص خارج از ایران و درمقصدی غیر از ایران موردنظر است ، بنابراین ممكن است كالای ترانزیت خارجی ساخت ایران باشد ولی كالایی است كه قبلا صادر شده و اینك ازیك مبدأ در خارج از ایران به مقصدی در كشوری دیگر درخارج از ایران ، ولی از طریق سرزمین ایران ترانزیت یا جابجا میشود . کالائى که تحت عنوان ترانزيت از کشور عبور مىکند جزء واردات و صادرات قطعى محسوب نبوده و از پرداخت حقوق گمرکى و سود بازرگانى و عوارض معاف است ليکن مشمول پرداخت هزينههاى گمرکى ذکر شده مىباشد و تابع مقررات اين مبحث خواهد بود مگر اينکه در قراردادهاى ترانزيتى دولت با کشورهاى ديگر و يا قراردادهاى صورت کالاى ترانزيتى تابع همان مقرراتى خواهد بود که در قراردادهاى مربوط تعيين شده است.
محموله ترانزیت خارجی میبایست مستقیما از گمرک ورودی به کشور به گمرک خروجی ارسال شود و گمرک در صورت نیاز میتواند مسیر خروجی را تعیین و یا شخصی را به معیت بار اعزام کند. تمامی خودروهایی که بدون مسافر و همچنین بار باشند و برای ترانزیت اظهار شوند از هر لحاظ شامل قوانین ترانزیت خارجی میشوند. برای این گونه وسایل نقلیه باید اظهارنامه و همچنین پروانه ترانزیت جداگانه اخذ و تسلیم شود.
ترانزیت خارجی به افغانستان
با توجه به شرایط اقتصادی روز کشور و نوسانات نرخ ارز خرید کالاهای ایرانی در کشورهای همسایه به شدت مورد توجه قرار گرفته است . در نتیجه ترانزیت به کشور افغانستان یکی از نیازهای روز حمل و نقل جاده ای میباشد که از طریق مرزهای شرق ایران و استانهای خراسان شمالی و خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان صورت می پذیرد . البته که همزبانی و امنیت اخیر افغانستان باعث افزایش این مهم شده است .
از گمرکات مهم مشترک بین مرز ایران و افغانستان میتوان به مرز دوقارون اشاره کرد .
کالاهایی از قبیل مرکبات ، سوخت فسیلی ، انواع سنگ ، انواع مواد غذایی ، آهن و فولاد ، مسایل الکترونیکی ، . . . به افغانستان ترانزیت میشوند .